Graham Swift – Na de oorlog

Het menselijk tekort in vogelvlucht

De oplettende lezer van deze recensie heeft natuurlijk in de titel gezien dat dit boek twaalf vertellingen bevat. Geen twaalf verhalen, of verhalenbundel, neen, dit zijn vertellingen. Een nuance die Swift meteen al munt bij dit levendige boek. Het gaat hier niet om verhaalstructuren maar om mensen die crashen of een ernstige schok krijgen en uit het lood geslagen worden, en ondanks dat toch door moeten gaan met hun leven.

In het verhaal ‘Chocola’ bijvoorbeeld schept een zekere Dermot op:

“Ik heb eens een meisje gekend, dat in de chocola werkte.’

De anderen wisselende heel even blikken uit.

‘Was dat toen jij in de flauwekul werkte?’ zei Tommy.

Dermot reageerde meteen: ‘Ik heb nooit in de flauwekul gewerkt.’

‘En waar was dit? Waar werkte ze in de chocola?’ vroeg Michael.

‘Het was in de stad York, Micky. Ben je daar ooit geweest? Ligt in het noorden van het land.’

Tommy zei: ‘In Yorkshire, gok ik.’

Dermot negeerde Tommy.

‘Dat was wat ze me vertelde, dat ze in de chocola had gewerkt. … Het beeld van haar – waarom zou ik dat gedacht hebben? – helemaal gehuld in chocola. Dat was wat me op gang bracht, als je begrijpt wat ik bedoel… Helemaal gehuld in chocola. Dat is wat jullie allemaal dachten.’

Geen van hen zei iets. Geen van hen ontkende het….

‘Maar ik vertel jullie alles. Het was een zoet meisje. Een van de zoetste.’

De verhalen in het boek zijn allemaal sterk op hun eigen manier, zelfs als er één de titel ‘Blauwe plekken’ heeft, wat associaties heeft met een jeugdboek dat die aberratie uitentreuren uitdiept.

Graham Swift

Voor mij is het mooiste verhaal ‘Zwart’. Het is zeer eenvoudig van opzet: een arbeidersmeisje stapt in de bus, waar een donkergekleurde soldaat zit. Niemand in de hele bus wil naast, of zelfs tegenover de man zitten. Zwarte mensen kennen we in deze streek namelijk niet, dus is negeren het beste.

Het meisje aarzelt, kijkt nog eens goed naar het gezicht van de man en neemt naast hem plaats. Onwennig beginnen ze een gesprekje met elkaar. Het verschil tussen de wereldlijke inzichten en levenservaring van de man en de nog nauwelijks ontwikkelde visie op het leven van het meisje is schrijnend, maar glorieus in eenvoudige zinnen beschreven. Het menselijk tekort in vogelvlucht. Lezen maar dat boek.

—

ISBN: 9789029553049

Uitgeverij Arbeiderspers

Ook verschenen op Boekenkrant