Lekker fout anti-regeltjesboek

Het zou heel vreemd zijn als dit boek niet aanslaat bij kinderen. Er gebeuren zo veel dingen in die niet netjes zijn, tegen de goede smaak van pappa en mamma in gaan en normaliter verboden zijn, dat het de jeugdige fantasie prikkelt als een cactus.

De vergelijking met Roald Dahl komt dan al snel in beeld. Hij was een meester in het creëren van dit soort situaties (Matilda, Sjakie en de chocoladefabriek, GVR), waardoor zijn boeken nog altijd bestsellers zijn. Toch, met een eigen stijl, heeft Andy Shepherd een wereld geschapen met voldoende originaliteit om de weg te gaan vinden naar grote kinderscharen.

De flaptekst zegt er het volgende over: “Andy Shepherd was lerares Engels toen ze besloot zich volledig te wijden aan het schrijven van kinderboeken. Toen haar agent het manuscript voor De jongen die draken kweekte en de plannen voor twee vervolgdelen rondstuurde, struikelden de Britse uitgevers over elkaar om de boeken te bemachtigen. De rechten zijn ook al verkocht voor een Britse televisieserie.”

Hoeveel aanmoediging heb je nodig? Laten we eens kijken in de wonderlijke wereld van Tomas en zijn familie.

“Als mensen me vragen wat we in grootvaders tuin kweken, denken ze waarschijnlijk aan komkommers, tomaten en snijbonen. Ze verwachten vast niet dat het ware antwoord ‘draken’ is. Maar dat is het wel. We kweken draken. En ik kan je één ding vertellen: dat is een hoop meer gedoe dan komkommers.”

Die lekker lezende, tegen je aan pratende stijl geeft het boek een enorme vaart, die versterkt wordt door elkaar in razend tempo afwisselende chaotische gebeurtenissen. Hierbij komt de droge humor in de tekst en de Pietje Bell-achtige houding van Tomas. Dat alles maakt het een onweerstaanbaar geinig en rebels boek.

Zijn er ook minpunten? Toch wel. Het thema ‘draken’ kunnen we zonder onszelf geweld aan te doen, niet origineel noemen. Het ‘drakenfruit’ waaruit bij rijping jonge, kleurige draakjes vallen die liefst in de broekzak van kinderen slapen is grappig, maar niet zo’n enorme vondst.

Dan de jonge draakjes die voortdurend rondvliegen in kamers, huizen, boven straten. In die huizen en straten houden zich ook volwassenen op, maar die zien de draken nooit omdat ze nét weggeglipt zijn. Of in een broekzak gefrommeld. Na een paar van dat soort scenes wordt het beeld van vliegende draakjes een beetje ongeloofwaardig.

Maar afgezien van dit gemuggenzift dus lof en bewondering. Tomas en zijn opa hebben een jaloersmakende band, zijn ouders een wat minder benijdenswaardig rommelig huishouden waarin driejarig zusje Lolli haar etenrondsmijtende bijdrage belangeloos aan levert, en de sfeer van het verhaal blijft luchtig maar toch serieus genoeg om erin mee te gaan. En het belangrijkste: het boek neemt de wereld van de volwassenen niet te serieus. Hun regeltjes nog het minst van al. Dat zou weleens de belangrijkste les kunnen zijn voor onze oplettende lezertjes.

Intelligent hak- en breekwerk

Karin Slaughter houdt er een bijna machinaal tempo op na: ook dit jaar zet ze weer een nieuwe thriller op de wereld. Een wereld die daar dan weer wel met grote graagte op zit te wachten. Haar boeken verschijnen in 36 talen, wereldwijd zijn er meer dan 35 miljoen exemplaren verkocht. Met zulke cijfers kun je thuiskomen.

En het is duidelijk, Gespleten is werk van een vakvrouw. Alsof je in een konijnenhol valt, trekt het verhaal je meteen de diepte in. Ik ga er weinig over vertellen om de spanning niet te verknoeien, maar in het kort: Andrea ziet een heel andere kant van haar moeder tijdens een gewelddadige incident. Ze ontdekt hierdoor dat Andrea zich al dertig jaar schuilhoudt onder een andere naam en dat alles over haar verleden gelogen is. Kan zijn haar moeder nog wel vertrouwen nu zij een volslagen vreemde blijkt te zijn?

Dat verleden van haar moeder, zich afspelend rond in de tachtiger jaren van de vorige eeuw, blijkt verrassend actuele trekjes te hebben. Alsof je de huidige discussie in Nederland hoort over de zorgproblematiek, en de veelgehoorde ‘verwarde personen’ op straat. Het komt allemaal aan bod, maar dan op zijn Amerikaans. Het is duidelijk dat mam in dat verleden geen nette meisjesdingen deed, en dat stoute gedrag haalt haar nu in.

Bekwaam springt Slaughter voor- en achteruit in de tijd tussen 1986 en 2018, afwisselend verteld. Dat schema zien we vaker bij thrillers. Ze bouwt zo een historie op waarin de achtergrond van de personages zichtbaar wordt. En het duidelijk wordt waarom ze in de huidige tijd zo gedeformeerd zijn, of gecompromitteerd, of domweg psychopathisch.

Wat verder opvalt, zijn de spannende scenes, goed gekarakteriseerde personages, en vooral de wagonladingen geweld.

“Kogels.
Pop-pop.
Shelly Barnard lag op de vloer. Op haar rug…Uit haar neus sijpelde bloed…
Pop.
Andy zag de achterkant van Betsy’s keel in een golf bloed naar buiten stulpen.
Pop.
De zijkant van haar schedel barstte als een plastic zak open.”

En dit is pas blz. 24. Er volgen nog vele bloedfonteinen, waaronder een memorabele scène met een mes dwars door een hand.

Elkaar met harde hand naar het leven staan dus. Ter nuancering dient daarbij gezegd worden dat er niet alleen op de zwakke maag gespeeld wordt. Slaughter laat ook maatschappijkritische geluiden horen, die zo te lezen in de Amerikaanse samenleving niet onwelkom zouden zijn. Dat geeft deze thriller meerwaarde en schraagt haar goede reputatie.