Michel Faber – Het boek van wonderlijke nieuwe dingen

/in

Universele liefde

Ja, hij is niet dun, maar begin er gewoon aan. Deze liefdesgeschiedenis annex curieuze SF-zendelingsmissieroman schreef Michel Faber in 2015. De taal is lucide, de grappen talrijk, het verhaal episch, de thematiek zet aan tot nadenken. Het goede nieuws is dat je goedkoop de paperback kunt scoren en je hele vakantie kan lezen.

Dominee Peter Fletcher wordt door de mysterieuze organisatie USIC naar de zeer verre planeet Oasis gestuurd om daar het geloof te brengen bij de lokale bevolking. Peter laat zijn vrouw Beatrice achter in Engeland, onderneemt ‘De Sprong’ en vindt zichzelf terug in de USIC-kolonie. Zijn medebewoners zijn vooral technici die na zorgvuldige screening op geestelijke stabiliteit (net zoals hijzelf) zijn toegelaten. Dat blijkt nodig, want het leven op deze planeet vergt veel van een mens.

Het klimaat is heet, vochtig en vochtig, maar erger nog is de eenzaamheid. De onmetelijke afstand tussen deze planeet en de aarde drukt op de medewerkers. Met de locals, kleine in pijen gehulde gestalten die vaag op mensen lijken, is slechts spaarzaam contact. Zij telen onmisbare gewassen voor de USIC, die op haar beurt medicijnen terug levert. Het is nogal unheimisch.

Dat zie je terug als de dominee zijn eerste maaltijd gebruikt in de eetzaal van Oasië: “De noedels met vlees waren in de magnetron ongelijkmatig verwarmd. Sommige delen ervan waren kokend heet, andere waren nog licht knapperig van het ijs. Hij roerde ze door elkaar tot een warm compromis.”

Peter ontmoet de Oasiërs, die erg ontvankelijk zijn voor het geloof, al is hun taal nauwelijks toereikend om gecompliceerde Bijbelteksten over te brengen. Hij heeft contact met zijn vrouw Bea via een soort WhatsApp, de ‘Flits’, maar al snel wordt hun relatie, geholpen door Peters onhandige tekstuele vaardigheden, slechter. Op aarde gaat het in snel tempo achteruit. Overstromingen, bosbranden, bij Bea thuis geen vuilnisophalers meer, ongure sujetten op straat, kortom ze voelt zich niet veilig meer, schrijft ze. Peter lijkt dat niet te begrijpen, hij vertelt alleen over zijn missie en de vorderingen bij de Oasiërs.

In heldere taal met veel droge humor volgen we de arme dominee op die missie. Hij gaat langere perioden tussen de Oasiërs wonen en merkt dat Bijbelse teksten er bij de Oasiërs ingaan als, zeg maar, Gods woord in een ouderling. Maar ondanks het rotsvaste geloof dat hij dacht te hebben, komen er toch barstjes in. Zo wordt niet alleen de relatie van Bea en Peter, maar ook die van Peter met God op de proef gesteld.

Liefde is het grote thema hier. De liefde voor God die Peter en Beatrice delen, maar nog sterker de liefde voor elkaar. Althans, totdat Peter onsubtiel via de Flits Beatrice op de vingers tikt als ze in een bericht het woord ‘godverlaten’ heeft gebruikt. Peter begint met: “Zou je alsjeblieft het woord ‘godverlaten’ niet meer willen gebruiken?.”

Haar volgende Flitsbericht is regelrecht pissig. Ze eindigt met: “Wat het woord ‘godverlaten’ betreft, dat zal God me vast wel kunnen vergeven. De vraag is: kun jij dat ook?” Ai – hommeles tussen de echtelieden. Bea ziet het niet meer zitten en Peter, alleen in een barre wereld, raakt alle houvast kwijt. Moet hij blijven of terug gaan?

—

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles

 

Sterren: ****

ISBN: 9789057598029

Uitgever: Podium

 

Steffie van den Oord – Honkvast

/in

Levenslessen van ouwe taaien

In Honkvast legt Steffie van den Oord de verhalen vast van vijftien (vaak oude) mensen die in hun (vaak bouwvallige) huis wonen, en dat blijven doen. Vertrekken willen ze niet, ze gaan gewoon door met ademhalen, tussen de puinhopen, zo goed en zo kwaad als het gaat. Zoals de flaptekst zegt: “Als zij er ooit weggaan, gaat alles op de schop. Maar tot die tijd weigeren ze om ‘tussen die oude mensen in het bejaardentehuis’ te gaan zitten.”

In het voorwoord vertelt Steffie over Henk, 102 jaar. Ze sprak hem voor haar eerste boek Eeuwelingen. Henk was een kalme, slechtziende man die met een cirkelzaag vogelhuisjes maakte. “Het liep goed af,” stelt ze gerust, maar toen Henk noodgedwongen moest verhuizen naar een bejaardentehuis, overleed bij binnen een week. Ontworteld, was de algemene gedachte. Het vogelhuisje dat ze van hem kreeg bracht haar op het idee voor dit boek.

En dus lezen we over krasse knarren die tegen alle logica in blijven zitten waar ze zitten. Al is het een boerderij die gedeeltelijk ingestort is. Of een amper bewoonbaar huisje tegenover het kerkhof. Of een al eeuwen in de familie zijnde boerderij die bol staat van de verzamelde – eigenaardige – objecten.

De gebruikte interviewvorm laat de personen goed tot hun recht komen. Een persoon wordt geciteerd, afgewisseld met een handeling. Over het aardbeienvrouwtje, dat elk jaar weer uitkijkt naar het voorjaar als de nieuwe aardbeien gaan groeien: “In de mooiste tijd, de aardbeientijd, staat Mia op zodra het licht wordt. ‘Dan kan ik doorplukken, daar hou ik van’ […] Ze lacht witte rimpels in haar bruine gezicht en plukt door.” Of Hazekamp, de bijzonder recht-door-zee dorpsagent: “Ik bid voor alle mensen. We zijn allemaal, stuk voor stuk, schuldig, neem dat maar van mij aan.”

Eén van de mooiere verhalen is dat van Harry Burgers. Hij is een gewone jongen van negentien jaar in 1943, die probeert aan de oorlog te ontsnappen. Maar ‘ze’ achterhalen hem en hij belandt in een strafkamp waar hij tussen de criminelen een meedogenloze ontgroening krijgt. Dat is nog maar het begin van een opmerkelijke hoeveelheid ellende. Toch bouwt hij na de oorlog een leven op en vindt hij een mooie vrouw met wie hij nog altijd gelukkig is. Maar er zijn littekens: “Er is ook geen God. Dat is een belangrijke stap in mijn leven: dat ik afscheid neem van het godsbesef… Je kunt net zo goed in Sinterklaas geloven. We moeten het zélf doen.”

Zo heeft elke geïnterviewde een eigen ritueel. De één praat nog vaak met zijn overleden vrouw, de ander wacht tot een heilige tegenover haar op het kerkhof ook echt heilig verklaard wordt, een derde schrijft het verdriet over het overlijden van zijn vrouw in een schriftje van zich af. Die rituelen zijn soms gewoon grappig, maar vaker zijn ze in het lange leven van de overlevers geslopen omdat ze hoop bieden, structuur en vastigheid. En blijkbaar helpt dat om oud te worden, heel oud.

—

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles

 

Sterren ***

ISBN: 9789045033778

Uitgeverij: AtlasContact

 

Ook verschenen op Bazarow