Leïla Slimani – Een zachte hand 

Thriller en maatschappijkritische aanklacht

Myriam, de vrouw van een yuppenstel in Parijs, zoekt en vindt een nanny om op haar twee kinderen te passen. Ze wil eindelijk wel weer aan de slag als advocaat. Louise de nanny valt erg in de smaak bij de kinderen en krijgt steeds meer een vaste plek in het huishouden. Maar die vreemde trekjes die ze begint te vertonen geven Myriam een unheimisch gevoel. Wat voert Louise uit?

Slimani bouwt het verhaal vanuit deze nieuwsgierig makende vraag subtiel op. Beurtelings vanuit het perspectief van Myriam, Paul (haar man), en Louise, krijgen we zicht op het yuppenstel. Het is een doorsnee Parijs gezin: tweeverdieners, intelligent, nieuwsgierig, sociaal, niet royaal behuisd maar wel een royale huur, zodat een dubbel inkomen welkom is. Daar voorziet Myriam in door de twee kinderen uit te besteden aan Louise.

Maar is dat wel handig? Zo duidelijk als het Parijse gezin beschreven wordt, zo vaag blijft het profiel van Louise. Heel langzaam komen we te weten dat ze alleen woont in een zeer klein appartementje, en dat de kinderen van het stel ongezond belangrijk zijn in haar leven. Dat brengt een vibrerende spanning in het verhaal. Louise lijkt een tikkende tijdbom, het wachten is op de explosie.

Die komt pas op het eind en hoeven we niet te onthullen omdat de achterkant van het boek dat al doet: de kinderen worden door Louise vermoord. Dat haalt een deel van de spanningsboog van het verhaal weg, maar de andere kwaliteiten van het verhaal maken dat ruimschoots goed. Het gluiperig in het gezin binnensijpelen van Louise zie je als lezer steeds toenemen en je wilt de ouders waarschuwen: ‘Doe het niet!’ Maar de ouders hebben deze weg ingeslagen en moeten wel door. Ten koste van hun eigen intuïtie. Slimani kruipt in de huid van de ouders en maakt voelbaar hoe Louise als een onderhuidse splinter gaat irriteren, zoals hier bij Paul:

“Hij weet hoe hard ze Louise nodig hebben, maar hij verdraagt haar niet meer. met haar popperige gestalte en haar uitgestreken smoel ergert ze hem en werkt hem op de zenuwen. ‘Ze is zo perfect, zo nauwgezet, soms voel ik daar een soort weerzin tegen,’ bekende hij eens aan Myriam. Hij verafschuwt haar meisjesgestalte en die manier van haar om elk gedrag van de kinderen te ontleden. Haar zwartgallige opvoedingstheorieën en haar methodes uit de oude doos storen hem. Hij drijft de spot met de foto’s die ze is begonnen naar hun mobiele telefoonste sturen, wel tien keer per dag, waarop de kinderen lachend hun bord optillen en zij er commentaar bij schrijft: ‘Ik heb alles opgegeten.’”

Dat gevoel kennen jonge ouders maar al te goed. Het is die overijverige tante of prestatiegerichte schoonzus die een halve dag met hun kinderen alleen is geweest en triomfantelijk laat zien dat de kinderen heus die banaan wel willen eten “als je maar geduld hebt.” Bij Myriam zit daar nog een extra laag in, die uiteindelijk gruwelijk tot uiting komt. Het is een goed doordachte studie over klassenverschillen en eenzaamheid, stilistisch perfect. Dat verdient de Prix Goncourt absoluut.

Sterren: ****

ISBN: 9789046822197

Uitgeverij: Nieuw Amsterdam