Ruta Sepetys & Steve Sheinkin – Het raadsel van Bletchley Park

Breek de codes of je geest wordt gebroken

Het is zomer, 1940. Jakob en zijn eigenwijze zus Lizzie zijn begonnen aan de vreemdste opdracht uit hun leven: codes ontcijferen. Codes die de Nazi’s gebruiken om hun berichten door te sturen. Codes die niemand anders kan lezen of begrijpen, die belangrijk zijn voor het verloop (lees: winnen) van de oorlog. De Tweede Wereldoorlog, je kent hem wel.

Het begon toen de Engelsen de codes van de Duitsers wilden vertalen. Dat vertalen, of ontcijferen, lukte niet met de gewone codebrekers. Maar Jakob en Lizzie zetten hun bijzondere talent in en proberen toch de codes te kraken. Dat gaat beter dan gedacht.

Ruta Sepetys en Steve Sheinkin zetten het verhaal levensecht neer. De dreiging van de oorlog, de haast om de Duitsers voor te blijven, de druk om de opdracht tot een goed einde te brengen, geven het verhaal urgentie. Want codes zijn niet voor niks codes: je moet over wiskundig talent beschikken om die te kunnen kraken. Jakob en Lizzie vinden dat een uitdaging, zeker als ze de machine ontdekken die de Duitsers gebruiken om hun codes te versturen, de Enigma:

“Ze staan de Enigma nog steeds te bekijken. Proberen te bevatten dat dit cryptische apparaat de afloop van de oorlog zou kunnen bepalen.

‘Mooi, op zijn eigen manier,’ zegt John. Hij heeft een Iers accent. ‘Elegant.’

‘Vind je?’ vraagt Beryl. ‘ Ik wilde ‘onheilspellend’ zeggen.’

‘Elke keer dat ik naar de Enigma kijk, zie ik marcherende nazi’s. Ik zie Hitler met zijn tandenborstelsnor en zijn haar dat voor zijn ogen valt, aan het razen en tieren. Het is volkomen onredelijk. Dat ding is een verzameling toetsen, draden en lampjes, aangedreven dooreen batterij. Een hersenloze machine.

Op het eerste gezicht lijkt de Enigma op een schrijfmachine. Hij heeft een toetsenbord met zesentwintig letters, maar er is geen gleuf voor papier. Wel zit er boven de toetsen een bord met lampjes: zesentwintig ronde raampjes, elk met een letter, in dezelfde volgorde als het toetsenbord.

“Ik druk op de D op het toetsenbord. Op het lampjesbord licht de I op. Ik druk op E, en W licht op.

‘Dat is alles wat de Enigma doet, zeg ik. ‘Hij is niets meer dan een slimme manier om de ene letter in een andere te veranderen.”

Een goed leesbaar verhaal dat een essentieel onderdeel van de 2^e Wereldoorlog laat zien. De Duitse agressor dacht een goed versleutelde codemachine te hebben, die niemand kon kraken. Helaas voor hen was er een groep getalenteerde mensen (en kinderen) in Engeland die dat wel deden. Omdat zij de code wisten te kraken, vertraagden ze de Duitse oorlogsmachine. Jacob en Lizzie wisten met hun hersens de Enigma te overtroeven. En belangrijker: met dat resultaat de vijand te verzwakken, zodat de oorlog uiteindelijk tot een einde kwam. Mooi, goed verteld verhaal met een happy ending.

ISBN: 9789464842401

Uitgeverij Sylvester Strips

Ook verschenen op Boekenkrant en op TikTok