Georgi Gospodinov – Natuurlijke roman

Prachtige losse eindjes

U kunt hem kennen van zijn roman ‘De wetten van de melancholie’ die in 2013 in Bulgarije Boek van het Jaar werd. Of anders van de roman ‘Schuilplaats voor andere tijden’, waarvoor hij de International Booker Prize 2023 won. Dat laatste wapenfeit maakte hem beroemd, niet alleen in eigen land maar ook internationaal.

Georgi Gospodinov

Het is dan ook een uitstekende keus om dit nieuwe boek uit te brengen. Behalve dat het geen nieuw boek is maar een verse druk van dat al eerder verschenen debuut ‘Natuurlijk Roman’. Maar hé, leesbevordering komt in vele vormen. Als het maar leesplezier oplevert.

Dat doet het, zeer veel leesplezier zelfs. Het verhaal is een wonderlijke caleidoscoop van in elkaar grijpende onderwerpen, fragmenten, gedachten, knotsdolle theorieën, gestoorden, avonturiers, excentriekelingen en dwazen. Ingewikkeld als dat klinkt, is de tekst en thematiek dat juist niet. Het verhaal leest als de spreekwoordelijke trein, is zowel vermakelijk als droefgeestig, maar daalt nooit af naar platte lol.

Het begin van hoofdstuk 6 is een prima steekproef om u, ongetwijfeld toekomstige lezer, een voorproefje te geven van hierboven bejubelde schrijf- en onderwerpstijl:

“NAAR EEN NATUURLIJKE GESCHIEDENIS VAN HET TOILET

Waar begint een verhaal? Wat zegt men bij aanvang? Begint een verhaal met woede zoals bij Homerus? Of met namen? Als Plato gelijk heeft in zijn Cratylus dat er zoiets als een aangeboren correctheid van namen bestaat voor zowel Grieken als barbaren, dan moet het verhaal vanaf daar vertrekken.

Als we teruggaan vanaf de wc van vandaag naar het Engelse closet en verder, komen we uit bij het Latijnse claudo, clausis, dat zelfs in zijn eerste betekenis de nadruk legt op dichtdoen en afsluiten. In een andere betekenis legt het Latijnse werkwoord nadruk op iets eindigen: ik ben klaar, ik beëindig. Het woord kan ook verbergen, bedekken betekenen. De Romeinen  kregen het voor elkaar om alles met één woord te zeggen. Ofwel: een closet is dus iets waarin je jezelf afsluit en opsluit, afmaakt van je moet doen en vervolgens bedekt met wat je gedaan hebt.”

Deze verhandeling slingert vrolijk door over de volgende pagina’s, over Romeinen, Efeze, oudheidkundige toiletten en slaven die met hun blote billen de stenen (van de wc) op lichaamstemperatuur moeten brengen. Met het gemak van een volleerde goochelaar brengt de schrijver onwaarschijnlijk gemakkelijk, niets met elkaar van doen hebbende voorwerpen toch met elkaar in verband. Voorwerpen die in een volgend hoofdstuk weer opduiken onder een andere noemer of zelfs andere definitie.

Veel geestverruimende informatie en gelees voor u, beste lezer. Ik hoop dat ook u enthousiast wordt voor dit fraaie stukje vakwerk.

—

Sterren: ****

ISBN: 9789026367700

Uitgeverij Koppernik