Joke van Leeuwen – Alle tijden zijn onzeker

Verrukkelijke taal

Wat valt er nog te zeggen over Joke van Leeuwen? Alleen al de lijst met haar boeken- en andere titels voorin het boek is verdeeld in drie categorieën: “Poëzie, Proza en Kinderboek (een keuze)” Laten we het samenvatten als een productieve geest met een fenomenaal gevoel voor taal en ritme die met dit ‘Alle tijden zijn onzeker’ een nieuwe titel aan die lijst toevoegt.

En zoals altijd verrast ze met een geheel andere invalshoek. Dit verhaal glijdt door Parijs, 1783, waar onzekere tijden heersen. Er is onrust door de grote verschillen tussen arm en rijk, de wetenschap maakt grote maar onvoorspelbare stappen en de mens stijgt voor het eerst op in een luchtballon. De zwaar verliefden Marie en Vince leven hun armoedige maar bevredigende leven, en er is nog de eenzame Pierre die bepaalde opvattingen van het leven heeft en daarnaar leeft.

We schrijven 1783 en we bevinden ons in “die ene hoofdstad waar de rivier als een kromme ruggengraat doorheen stroomt.” De Koning woont met zijn Buitenlandse in zijn overbevolkte Chateau, in het verre Noorden ontstaat een enorme scheur in de aarde waardoor gloeiende lava langs de hellingen zakt en een stinkende nevel laat de boombladeren verrotten; de mensen in de stad vragen om verklaring, om duiding, maar bijgeloof en domheid leveren geen van beiden plausibele antwoorden.

Er zijn meer karakters, maar van Leeuwen volgt slechts enkelen, zoals waterdrager Vince. Hij woont met zijn liefste Marie in een klein appartementje en volgt zijn wonderbare veronderstellingen:

“Nu veronderstelt hij  dat steentjes die je over het water kunt laten keilen door de verdeling van hun gewicht over een groter oppervlak en door hun snelheid niet zinken en hij denkt dat een mens moet kunnen wat zo’n steentje kan, door zo snel te zijn dat zijn gewicht niet de kans krijgt zijn gewicht te zijn…

Voorzichtig legt Vince drie boeken op de schijf… boven op die filosoof legt hij een boek over een man die in de slavenhandel zat en op een onbewoond eiland terecht kwam, en daar weer bovenop een werk over twee mannen die tijdens hun reizen veel ellende zien en meemaken en toch denken dat het niet beter kan.

Tevreden ziet Vince dat alles blijft drijven.”

In het wervelende verhaal komt ook nog Pierre ten tonele, die gevaarlijk onwetend is: “hij kent niets anders dan de onzekerheid van een arm bestaan en een doodzieke moeder die na haar dood geen eigen graf kreeg en misschien is meegesleept om bij wijze van kennisverwerking te worden opengesneden…”

Het is goed opletten in dit roerige verhaal. Met de snelheid van een goochelaar legt van Leeuwen een spoortje neer, dat na anderhalve bladzijde een geheel ander spoor kruist en toch merkwaardigerwijs na weer een half hoofdstuk samenkomt. Langzaam lezen is het devies hier, en de woordenvloed savoureren als ware het een vorstelijk glas oude wijn. Heerlijk.

ISBN: 9789021498706

Uitgeverij Querido

Ook verschenen op Bazarow