Safae el Khannoussi – Oroppa

Leven en sterven in de onderbuik van Europa

Beginscène: de doodverklaarde kunstschilder Salomé Abergel ligt op het bed met opengesperde ogen en mond, haar handen verkrampt in de lucht. De doodsreutel die ze uitstoot, geeft aan dat ze zeer binnenkort gaat sterven. Het kleine meisje aan het voeteneinde van haar bed kijkt toe en rent schreeuwend weg als de armen van Salomé neerploffen.

Een heftige start waar de schrijver in deel 3 van dit boek ‘de herrijzenis van salomé abergel’ nog uitgebreid op terug komt. Dat duurt even, want eerst wacht ons na de doodscène een nieuw, totaal ander verhaal:

“Op de dag waarop ons verhaal begint, een ijzige herstdag in oktober, de schemering was vroeg neergedaald over de droefgeestige straten van de Rivierenbuurt, je zou zelfs kunnen zeggen dat het er de hele dag had geschemerd – op die dag naderde een ongewoon sjofele figuur het benedenhuis aan Churchill-laan 270, het adres waar twee uur daarvoor een afspraak had moeten plaatsvinden.“

Dit verhaal/fragment gaat over Hind el Arian, die de deur van genoemde Churchill-laan 270 niet open krijgt omdat ze de sleutel niet omgedraaid krijgt. Eén alinea later wordt dat gerectificeerd in weer een ander perspectief:

“Hbib Lebyad, die zoals afgesproken om vijf uur stipt, handen op zijn rug en verwensingen tussen zijn kaken geklemd, vanaf de drempel op de uitkijk had gestaan, was tegen de tijd dat Hind kwam opdagen al lang vertrokken. Bovendien: de sleutel deed het wél. Als na een beproeving ging het slot na een paar pogingen open, en binnen een paar tellen stond Hind el Arian met bagage en al in de hal…”

Het beeld dringt zich op van een aantal dropouts wier leven niet helemaal volgens plan is verlopen. Sterker: hun leven is totaal door het afvalputje getrokken door zeer uiteenlopende oorzaken, en hier, in Europa, spoelen ze aan op een onbekende kust. Ze krijgen een plekje, hun schizofrene geschiedenis krijgt vorm.

Zo reizend en trekkend bewegen de figuranten in Oroppa zich door het boek. Elkaar afwisselend, afbrekend, abrupt opnieuw beginnend, lijdend, genietend, stervend maar ook weer geboren wordend. In grote lijnen is dat de boodschap van dit verhaal in een stijl die uitbundig is, lichtvoetig en beeldend maar net zo makkelijk ingetogen, zwaarmoedig en in zichzelf gekeerd. En laten we fragmentarisch niet vergeten.

Want het stijlkenmerk ‘fragmentarisch’ is de dealbreaker van dit heroïsche verhaal. We snappen dat de wilde diversiteit van alle soorten mensen in Europa (en in de wereld, ja) schier oneindig en complex is. Maar juist dat complexe verspringen van tijd, plaats en persoon, dat de schrijver als een stream of consiousness eindeloos laat vloeien, maakt het boek moeizaam leesbaar. Zo moeizaam, dat een argeloze lezer het weleens voortijdig maar definitief zou kunnen wegleggen. En dat is jammer van de rijke vertelling.  

ISBN: 9789493339125

Sterren: ***

Uitgeverij: Pluim

Ook verschenen op Bazarow