Lara Schmeltzeisen, Ybe Casteleyn, Jill Marchant – Herstellen van planeetpijn

Traumaverwerking in sombere tijden

Een liefdevol boek is het, waar de subtitel prima op aansluit: ‘Troost en veerkracht bij Natuurtrauma.’ Het idee is een helpende hand te bieden aan de trauma’s die men in het huidige tijdgewricht kan oplopen. Trauma’s door al het sombere nieuws dat elke minuut van de dag over ons uitgestort wordt, aangevuld met artikelen in couranten, tijdschriften en week/maandbladen; nieuws dat – als het over onze aardbol gaat – soms regelrechte doomsdayachtige trekken heeft aangenomen. Niet zo vreemd dat men daar misantroop, of erger, van wordt. 

Nu is ‘men’ wel heel ruim gedefinieerd. Dat beseften de makers van dit boek ook, en ze stelden een verklarende indeling op. Het boek bestaat uit (erg breed begrensde) ‘verhalen’, ‘theoretische intermezzo’s’, ‘heldere illustraties’ en ‘oefeningen’. Met dat palet aan hulpmiddelen gaan we de planeetpijn te lijf.

Voor de helderheid eerst een concreet voorbeeld:

‘Sarah’s walging’

Over ecoschaamte, walging, ons groene geweten en kringloopdenken.

Sara (46) werkt als communicatiemedewerkster en leeft samen met Kris.

‘Wow, wat is het hier mooi – en instagrammable… Ons eten: lekker en vers, gehaald van de plaatselijke boerenmarkt. Omdat er brandgevaar is, mogen we de barbecue niet gebruiken…

Kris komt met een waterijsje aangelopen, maar ik schud van nee. ‘Komaan Sarah, een ijsje! Dat kun je toch wel hebben? We zijn op vakantie, aan zee, in Zuid Frankrijk: ontspan!’

Nee, ik wil geen waterijsje. Ik ben namelijk op plasticdieet. Zero waste. Niet eenvoudig hoor, zelfs niet als je zoals wij een luxetent in de duinen aan de Franse Atlantische kust hebt geboekt. ‘Sorry, je zult zelf dat ijsje zelf moeten eten, ik eet alleen oldskool ijs: bollen in een wafel – daar gaan we morgen naar op zoek, goed?’”

Hoe nauw het luistert, zo’n plasticdieet, komt uit dit citaat goed naar voren. Een zelfopgelegd plasticdieet ook nog, waardoor is zoiets rigoreus in hemelsnaam in werking gezet?

Daarvoor volgen we het verhaal verder: Kris neemt een tweede ijsje en ze krijgen een discussie over zero waste. Plasticvrij is in de mode, en alles wat in de mode is, is een instabubble: mooie foto’s van natuurlijke ingrediënten in plasticvrije keukens en meedoen aan zero-waste challenges. Voor de likes…”

Zo slingert de lifestyle (en parallel allerlei soorten schaamte) van mensen alle kanten op. Dat komt onder andere omdat het erg lastig is uit te vinden wat nou echt slecht of goed voor het milieu is, voor jezelf te bepalen waar de grenzen liggen (ga ik 10 uur vliegen of toch vier dagen in een trein zitten). Twijfel dus, wat is de goede keus, hoe zoek ik uit wat nou écht goed voor de planeet is?

Die twijfel laten de auteurs haarscherp zien, met veel voorbeelden uit alle lagen van de werkende (of niet werkende) bevolking. Een handig naslagwerkje als je alweer voor een tricky beslissing staat waar je de uiteindelijke schade (of juist verbetering) van de wereld niet van kunt overzien. Handig en troost biedend: dat is de verdienste van dit betoog.

—

ISBN: 9789493301917

Sterren: ***

Uitgeverij: Samsara

Ook verschenen op Bazarow en op TikTok