Nisrine Mbarki Ben Ayad-Kookpunt

Niets blijft zonder gevolgen

Een bescheiden formaat heeft het, dit hardblauw gekleurde boek, maar met een dwarsdiagonaal sterke inhoud. We beginnen vanuit het perspectief van de hoofdpersoon, die naar het ingestorte dak van het kleine huisje kijkt terwijl ze denkt aan haar grootmoeder. Ze wil het huisje kopen, ondanks de sterke ontrading van de Franse makelaar, en bezit een paar dagen later veertig vierkant meter in een afgelegen dorp aan de rand van de Pyreneeën.

Zo begint het wijdlopige verhaal: “schakelmomenten in de geschiedenis” dat mensen met elkaar bindt. Het is een treurige geschiedenis natuurlijk, die schakelmomenten van bijvoorbeeld de nucleaire tests van de Fransen in de Algerijnse Sahara die onherstelbaar leed hebben veroorzaakt. Of een grote liefde die verloren gaat. De laatste zin op de achterflap vat het kernachtig samen: “Niets in de geschiedenis blijft zonder gevolgen, alles werkt generaties door.”

Klinkt dat alles wat ongericht, fragmentarisch? Dat klopt. Nisrine Mbarki Ben Ayad maakt geen kristalhelder, chronologisch verhaal maar laat zien hoe het leven was in bovengenoemde contreien:

De duivel

“Tot zestien keer toe ging de duivel richting het huis van mevrouw Yamina. Nu wisten wij wel dat de duivel graag in dat huis vertoefde, want er was een illegaal bordeel… Op de begane grond van dat huis woonde kolonel Bouras; die avond dat de duivel zestien keer zijn richting op snelde, sloeg hij zijn vrouw in elkaar en wisten we het zeker, de duivel woonde werkelijk daar. Zijn vrouw liep met een bloedende lip in haar gescheurde t-shirt waar haar borsten uit staken naar buiten en hij trok haar aan haar haar weer naar binnen, er was geen twijfel meer mogelijk, kolonel Bouras was de duivel zelve geworden.”

Nisrine Mbarki Ben Ayad

Geen sinecure, deze geschiedenis niet alleen van een land maar ook van de mensen die het bewonen. In relatief korte hoofdstukken belicht Ayad de strijd om het dagelijkse bestaan. Een groot stempel op dat bestaan drukken de grofheden die de Fransen in de Algerijnse Sahara plegen. Het adagium dat niets in de geschiedenis zonder gevolgen blijft, wordt hier pregnant in het gezicht van de lezer gewreven. Opdat we niet vergeten zullen.

—

ISBN: 9789026367656

Uitgeverij Pluim

Ook verschenen op Boekenkrant