Liefde in tijden van wanorde

Het stormt bij Cambridge, de koeien vallen om en bomen storten ter aarde. Het is “Een tafereel van wanorde: boomtoppen op de aarde, poten in de lucht – en dat in een universiteitsstad die zich aan logica en rede wijdde.” Penelope Fitzgerald maakt al op pagina één duidelijk waar dit boek over gaat. Het gezond verstand versus de ongrijpbare liefde.

Het gezond verstand, dat is Fred Fairly, docent natuurkunde aan het St. Angelicus-college. Alles wat hij niet kan beredeneren, bestaat niet. Totdat hij – letterlijk – in botsing komt met de eigenzinnige Daisy Saunders. Opeens beseft hij dat er meer is dan wetenschap. Veel meer.

Het boek bestaat uit vier delen. Het eerste gaat over Fred, het tweede over Daisy, het derde over Fred en Daisy en het vierde over Fred zonder Daisy. Fitzgerald tekent knap de hoofdfiguren. Natuurkundige Fred is zonder moeite als zodanig te herkennen, maar Daisy heeft in het tweede deel ook meteen haar eigen stem. Je gaat al snel meeleven met de karakters en hun worsteling met het leven. En vooral met elkaar.

Want er is een probleem. Fred wil Daisy wel, maar Daisy wil Fred niet, of misschien, eventueel toch wel, maar vooralsnog toch niet. De kern van de spanning tussen die twee beschrijft Fitzgerald halverwege het boek in deze zinnen meesterlijk:

“Fred was ontsteld. ‘Weet je dan niet wat je voor mij betekent?’ vroeg hij.
Daisy dacht na. ‘Ik geloof het wel, Fred. Om eerlijk te zijn: zelfs een kind van zes zou het in de gaten hebben.’
‘Maar dat is precies wat ik wil. Ik wil dat kinderen van zes het in de gaten hebben, ik wil dat ijzerhandelaren het in de gaten hebben.’”

Wonderlijke personages duiken op. Mensen doen totaal onverwachte dingen die de lezer op het verkeerde been zetten. Na zo’n gekke zijsprong pakt de schrijfster het verhaal weer op alsof er niets aan de hand is, en vertelt verder in briljant Engels dat je moeiteloos door de vertaling heen leest. Ik weet trouwens niet zeker of dit laatste een compliment is.

En intussen blijven Fred en Daisy naar elkaar zoeken. Fitzgerald eert in bloemrijke taal één van de belangrijkste thema’s van de mens, de liefde. Tot op de laatste pagina houdt ze de spanning erin. Tot daar lezen is zeker de moeite waard, niet eens om de ontknoping (die niet komt), maar alleen al door de flamboyant geplaveide weg daarnaartoe. Veel plezier!